Hinengaro

Ko Albert Einstein he tangata kaha ki te pacifist. I roto i te rapu i te whakautu ki te patai mehemea ka taea te whakamutu i nga pakanga, ka tahuri ia ki te mea i whakaarohia e ia ko te tohunga nui mo te ahua o te tangata - Sigmund Freud. I timata nga korero i waenganui i nga tohunga mohio e rua.

I te tau 1931, ko te Institute for Intellectual Cooperation, i runga i te whakaaro a te Roopu o nga Whenua (te tauira o te UN), i tono a Albert Einstein ki te whakawhiti whakaaro mo nga mahi torangapu me nga huarahi ki te whakatutuki i te rangimarie o te ao me tetahi tangata whakaaro e pai ana ia. I whiriwhiria e ia a Sigmund Freud, he wa poto nei tana whakawhiti i nga huarahi i te 1927. Ahakoa te ahua o te tohunga ahupūngao nui i pohehe ki te hinengaro hinengaro, i mihi ia ki nga mahi a Freud.

I tuhia e Einstein tana reta tuatahi ki tetahi tohunga hinengaro i te 29 o Aperira 1931. I whakaae a Freud i te tono ki te korerorero, engari i whakatupato ia he ahua pouri rawa tana whakaaro. I roto i te tau, he maha nga reta i whakawhitiwhiti nga kai-whakaaro. Ko te mea whakamiharo, no te tau 1933 anake i whakaputahia, i muri i te mana o Hitler i Tiamana, i te mutunga ka peia a Freud raua ko Einstein ki waho o te whenua.

Anei etahi o nga korero i whakaputaina i roto i te pukapuka “He aha tatou e hiahia ai ki te whawhai? He reta na Albert Einstein ki a Sigmund Freud i te tau 1932 me te whakautu ki a ia.

Einstein ki a Freud

"Me pehea e tuku ai te tangata ki a ia ano kia peia ki te ngakau nui e tuku ai ia ki te patu i tona ake oranga? Kotahi noa te whakautu: ko te matewai mo te mauahara me te whakangaromanga kei roto i te tangata ake. I te wa o te rangimarie, he ahua huna tenei wawata, ka kitea i roto i nga ahuatanga rereke. Engari ka kitea he ngawari noa te takaro ki a ia me te whakanui i a ia ki te kaha o te hinengaro hinengaro. Ko te ahua nei, ko te ngako huna o te huinga katoa o nga mea e whakaarohia ana, he kai ka taea e te tohunga anake i roto i te parapara tangata te whakaoti. (…)

Kei te miharo koe he ngawari noa te mate kirikaa o te pakanga ki te tangata, a ka whakaaro koe he mea pono kei muri.

Ka taea te whakahaere i te whanaketanga o te hinengaro o te tangata i runga i te ahua o te aukati ki nga hinengaro o te nanakia me te whakangaromanga? I konei ehara i te mea ko te hunga e kiia nei ko te hunga kore matauranga anake. Ko nga wheako e whakaatu ana i te nuinga o nga wa ko te hunga e kiia nei ko te hunga mohio e kaha ana ki te kite i tenei whakaaro kino kino, na te mea kaore te tangata hinengaro i te whakapiri tika ki te "taratara" mooni, engari ka tutaki ki tona wairua, ahua horihori i runga i nga wharangi o te perehi. (…)

Kei te mohio ahau kei roto i o tuhinga ka kitea e matou, he marama, he tohu ranei, nga whakamaramatanga mo nga whakaaturanga katoa o tenei raruraru ohorere, whakahihiri. Heoi, ka mahi nui koe ki a matou katoa mena ka whakaatuhia e koe te raru o te rangimarie o te ao i runga i te maarama o to rangahau hou, katahi pea, ma te marama o te pono e whakamarama te huarahi mo nga huarahi hou me te whai hua.

Freud ki a Einstein

"Kei te miharo koe he ngawari noa te pangia o te tangata ki te kirikaa o te pakanga, a ka whakaaro koe he mea tino tika kei muri i tenei - he parapara o te mauahara me te whakangaromanga i roto i te tangata ake, nana nei i rawekehia e te hunga whakamahana. E tino whakaae ana ahau ki a koe. E whakapono ana ahau ki te noho o tenei parapara, a, no tata nei, me te mamae, ka mataki ahau i ona whakaaturanga. (…)

Ko tenei parapara, kaore he whakanui, ka mahi i nga waahi katoa, ka arahi ki te whakangaromanga me te ngana ki te whakaheke i te ora ki te taumata o te mea koretake. I roto i te tino nui, e tika ana te ingoa o te parapara mate, ko nga hiahia erotic e tohu ana i te pakanga mo te ora.

Ko te haere ki nga whaainga o waho, ka puta te ahua o te mate ki te ahua o te parapara o te whakangaromanga. Ka mau te tangata ora i tona oranga ma te whakangaro i te oranga o tetahi atu. I etahi whakaaturanga, ka mahi te parapara mate i roto i nga mea ora. Kua kite matou i te maha o nga ahuatanga noa me te pathological o te huringa o nga parapara kino.

I hinga ano matou ki roto i te pohehe ka timata matou ki te whakamarama i te takenga mai o to matou hinengaro na roto i te "huri" ki roto o nga hiahia pukuriri. I a koe e mohio ana, ki te timata tenei tukanga o roto ki te tipu, he tino whakamataku, na reira ko te whakawhitinga o nga hiahia kino ki te ao o waho me kawe mai he awhina.

No reira, ka tae atu tatou ki te tika o te koiora mo nga ahuatanga kino katoa e whawhai ana tatou ki te whawhai. Ka noho tonu ki te whakatau he nui ake te ahua o nga mea i ta tatou pakanga ki a raatau.

I roto i te mau tuhaa oaoa o te fenua, i reira te natura e horo‘a mai ai i te mau hotu no te taata i roto i te rahi, e tahe te ora o te mau nunaa i roto i te oaoa.

Ma te tātari whakaaro ka taea e tatou te kii me te maia kaore he huarahi hei pehi i nga wawata kaha o te tangata. E ai ki a ratou, kei roto i nga kokonga harikoa o te whenua, kei reira nga hua o te taiao e tuku nui ana ki te tangata, ka rere te oranga o te iwi i runga i te harikoa, me te kore e mohio ki te tohe me te riri. He uaua ki ahau te whakapono (…)

Kei te whai ano nga Bolshevik ki te whakamutu i te riri o te tangata ma te whakapumau i te pai o nga hiahia rawa me te whakatau i te taurite i waenga i nga tangata. E whakapono ana ahau ko enei tumanako ka kore e tutuki.

Ko te tikanga, kei te kaha nga Bolshevik ki te whakapai ake i a ratou patu, a ko to ratou mauahara ki te hunga karekau i a ratou he mahi tino nui rawa atu i roto i to ratou kotahitanga. No reira, penei i roto i to korero mo te raruraru, ko te pehi i te riri o te tangata kaore i te kaupapa; Ko te mea anake ka taea e matou ko te ngana ki te tuku i te pupuhi i tetahi huarahi rereke, me te karo i nga tukinga hoia.

Mena ko te hiahia mo te pakanga i puta mai i te parapara o te whakangaromanga, ko te rongoa ki a ia ko Eros. Ko nga mea katoa e hanga ana i te ahua o te hapori i waenga i nga tangata ka waiho hei rongoa mo nga pakanga. E rua nga momo o tenei hapori. Ko te tuatahi ko te hononga penei i te kukume ki te kaupapa o te aroha. Kare nga tohunga hinengaro e mangere ki te kii he aroha. Hoê â reo ta te haapaoraa: «A aroha ’tu i to taata-tupu mai to aroha ia oe iho.” Ko tenei whakawakanga karakia he ngawari ki te korero engari he uaua ki te whakatutuki.

Ko te huarahi tuarua ki te whakatutuki i te whaanui ma te tautuhi. Ko nga mea katoa e whakanui ana i te rite o nga hiahia o te tangata ka taea te whakaatu i te ahua o te hapori, te tuakiri, i runga i te nuinga o te waa, te hanga katoa o te hapori tangata.(…)

Ka tangohia e te pakanga te oranga tumanako; ka whakaitihia e ia te mana o te tangata, ka akiaki ia ia ki te patu i ona hoa tata ki te kore e pai

Ko te ahua pai mo te hapori, ko te ahuatanga ka tukuna e ia tangata ona whakaaro ki runga i nga tikanga o te whakaaro. Kaore he mea ke atu e taea te kawe mai i te whakakotahitanga me te pumau tonu i waenganui i nga tangata, ahakoa ka hangai nga waahi i roto i te kupenga o te hapori o nga whakaaro. Heoi ano, ko te ahua o nga mea he mea kore noa atu he utopia.

Ko etahi atu tikanga arataki hei arai i te pakanga, he pono, ka taea, engari kaore e taea te hua tere. He rite tonu ratou ki te mira e huri puhoi ana ka pai ke atu te tangata ki te mate i te hiakai i te tatari kia huri noa." (…)

Kei ia tangata te kaha ki te kaha ake i a ia ano. Ka tangohia e te pakanga te oranga tumanako; ka whakaiti i te mana o te tangata, ka akiaki ia ia ki te patu i ona hoa tata ki te kore e pai. Ka whakangaro i nga rawa o te taonga, nga hua o te mahi a te tangata me te maha atu.

I tua atu, he iti noa te waahi o nga tikanga whawhai o enei ra mo te toa pono, ka taea te whakangaro katoa o tetahi, tokorua ranei nga kaiwhaiwhai, na te kaha o te mohio o nga tikanga mo te whakangaro. He tino pono tenei, kaore e tika kia patai tatou ki a tatou ano he aha te take kaore ano kia aukatihia te whawhai i runga i te whakatau whanui.

Waiho i te Reply